一元函数积分学

发布时间 2023-06-21 22:45:11作者: 影麟

一元函数积分学

原函数与不定积分的概念

原函数:设f(x)在区间I上有定义,F(x)是I上的一个可导函数,如果F'(x)=f(x),则称F(x)是f(x)在区间I上的一个原函数。

不定积分:设f(x)在区间I上有定义,F(x)是f(x)在区间I上的一个原函数,那么,对于任意常数C,F(x)+C都是f(x)在区间I上的一个原函数,称为f(x)在区间I上的不定积分,记为∫f(x)dx=F(x)+C。

导数与不定积分的关系

\[1. \frac{d}{dx}\int f(x)dx=f(x)或d\int f(x)dx=f(x)dx \\ 2. \int dF(x)=F(x)+C或\int F'(x)dx=F(x)+C \]

牛顿-莱布尼茨公式

设f(x)在区间[a,b]上连续,F(x)是f(x)在区间[a,b]上的一个原函数,则

\[\int_a^bf(x)dx=F(b)-F(a) \]

基本积分表

\[\int x^\mu dx=\frac{x^{\mu+1}}{\mu+1}+C(\mu\neq-1) \\ \int \frac{dx}{x}=\ln|x|+C \\ \int a^xdx=\frac{a^x}{\ln a}+C(a>0,a\neq1) \\ \int \sin xdx=-\cos x+C \\ \int \cos xdx=\sin x+C \\ \int \sec xdx=\ln|\sec x+\tan x|+C \\ \int \csc xdx=-\ln|\csc x+\cot x|+C \\ \int \sec x \tan xdx=\sec x+C \\ \int \csc x \cot xdx=-\csc x+C \\ \int \frac{dx}{\cos^2x}=\tan x+C \\ \int \frac{dx}{\sin^2x}=-\cot x+C \\ \int \frac{dx}{\sqrt{a^2-x^2}}=\arcsin\frac{x}{a}+C \\ \int \frac{dx}{a^2+x^2}=\frac{1}{a}\arctan\frac{x}{a}+C \\ \int \frac{dx}{x^2-a^2}=\frac{1}{2a}\ln|\frac{x-a}{x+a}|+C \\ \int \frac{dx}{\sqrt{x^2\pm a^2}}=\ln|x+\sqrt{x^2\pm a^2}|+C \\ \]

求不定积分

直接积分法

化归即向已知积分表中的积分归化,使之成为已知积分表中的积分。

(1)整式化归

【例 1】求\(\int \frac{dx}{x^2+2x+5}\)

解:\(\int \frac{dx}{x^2+2x+5}=\int \frac{dx}{(x+1)^2+4}=\frac{1}{2}\int \frac{d(x+1)}{(\frac{x+1}{2})^2+1}=\frac{1}{2}\arctan\frac{x+1}{2}+C\)

(2)三角化归

【例 2】求\(\int \frac{dx}{\sin x+\cos x}\)

解:\(\int \frac{dx}{\sin x+\cos x}=\int \frac{dx}{\sqrt{2}\sin(x+\frac{\pi}{4})}=\frac{1}{\sqrt{2}}\int \frac{d(x+\frac{\pi}{4})}{\sin(x+\frac{\pi}{4})}=\frac{1}{\sqrt{2}}\ln|\tan(x+\frac{\pi}{4})|+C\)

(3)分式化归

1)拼凑拆项

【例 3】求\(\int \frac{x^4}{x^2+1}dx\)

解:\(\int \frac{x^4}{x^2+1}dx=\int (x^2-1+\frac{1}{x^2+1})dx=\frac{x^3}{3}-x+\arctan x+C\)

2)一般有理函数拆项

分子分母都是多项式的有理函数是重点关注对象。

它的拆项分两步:

第一步:若有理函数为假分数(分子次数大于等于分母次数),则先用多项式除法化为带余数的真分数

多项式除法是一种将一个多项式除以另一个多项式的运算方法,类似于整数除法。它用于将一个多项式表示为另一个多项式的乘积和余数的形式。多项式除法的基本原理是将被除式与除式进行长除或短除操作,逐步消去最高次项,直到不能再继续消去为止。

下面是多项式除法的基本步骤:

  1. 确定被除式和除式的次数:将被除式和除式按照次数从高到低排列,并确定它们的次数。
  2. 比较被除式和除式的最高次项:将被除式的最高次项除以除式的最高次项,得到商的最高次项
  3. 乘法:将除式乘以商的最高次项,得到一个新的多项式
  4. 减法:将被除式减去上一步得到的新的多项式,得到一个新的被除式
  5. 重复上述步骤:重复步骤2到步骤4,直到新的被除式的次数小于除式的次数为止
  6. 结束:当无法再继续进行下一步时,得到的商就是多项式除法的商,新的被除式就是多项式除法的余数

多项式除法的结果可以表示为以下形式:

被除式 = 除式 × 商 + 余数

其中,商是整数多项式,余数是次数更低的多项式,且余数的次数小于除式的次数。

一个详细的多项式除法的例子:

\[\begin{aligned} &\frac{2x^3+3x^2-5x+1}{x^2+2x+1} \\ =&\frac{2x^3+4x^2+2x}{x^2+2x+1}+\frac{-x^2-7x+1}{x^2+2x+1} \\ =&2x+\frac{-x^2-7x+1}{x^2+2x+1} \\ =&2x+\frac{-x^2-2x-1}{x^2+2x+1}+\frac{-5x+2}{x^2+2x+1} \\ ?=&2x-1+\frac{-5x+2}{x^2+2x+1} 到这一步,第一步结束 \\ =&2x-1+\frac{-5x+2}{(x+1)^2} \\ =&2x-1+\frac{A}{x+1}+\frac{B}{(x+1)^2} \\ =&2x-1+\frac{A(x+1)+B}{(x+1)^2} \\ =&2x-1+\frac{(A+B)x+A}{(x+1)^2} \\ 明显,&A+B=-5, A=2 \\ 解得,&A=2, B=-7 \\ ?=&2x-1+\frac{2}{x+1}-\frac{7}{(x+1)^2} 到这一步,第二步结束 \\ \end{aligned} \]

其中,\(2x-1\)是商,\(\frac{-5x+2}{x^2+2x+1}\)是余数。

第二步:将余数部分分式化为部分分式之和

先将分母进行因式分解,彻底分解的因式有以下几种可能:

  1. 一次因式:\((x+a)\),则部分分式包含\(\frac{A}{x+a}\)一项;
  2. 重根一次因式:\((x+a)^n\),则部分分式包含\(\frac{A_1}{x+a}+\frac{A_2}{(x+a)^2}+\cdots+\frac{A_n}{(x+a)^n}\) n项;
  3. 二次因式:\((x^2+bx+c)\),则部分分式包含\(\frac{Ax+B}{x^2+bx+c}\)一项;
  4. 重根二次因式:\((x^2+bx+c)^n\),则部分分式包含\(\frac{A_1x+B_1}{x^2+bx+c}+\frac{A_2x+B_2}{(x^2+bx+c)^2}+\cdots+\frac{A_nx+B_n}{(x^2+bx+c)^n}\) n项。

凑微分法

凑微分法是一种微分运算的方法,它的基本思想是将被积函数中的某一部分凑成一个微分,然后再对凑成的微分进行积分。

凑微分法是为了解决被积函数是复合函数的情况。

凑微分法的一般形式

\[\int f(u(x)) u'(x) \mathrm{d} x = \int f(u(x)) \mathrm{d} u(x) \]

(1)系数配元

【例 4】\(\int \frac{1}{\sqrt{4-x^2}} \mathrm{d} x\)

解:

\[\begin{aligned} \int \frac{1}{\sqrt{4-x^2}} \mathrm{d} x &= \frac{1}{2} \int \frac{1}{\sqrt{1-\frac{x^2}{4}}} \mathrm{d} x \\ &= \frac{1}{2} \int \frac{1}{\sqrt{1-u^2}} \mathrm{d} u \\ &= \frac{1}{2} \arcsin u + C \\ &= \frac{1}{2} \arcsin \frac{x}{2} + C \end{aligned} \]

【例 5】\(\int \frac{1}{\sqrt{4-x}} \mathrm{d} x\)

解:

\[\begin{aligned} \int \frac{1}{\sqrt{4-x}} \mathrm{d} x &= - \int (4-x)^{-\frac{1}{2}} \mathrm{d} (4-x) \\ &= -2(4-x)^{\frac{1}{2}} + C \\ &= -2 \sqrt{4-x} + C \end{aligned} \]

(2)因式配元

【例 6】\(\int_{e}^{+ \infty} \frac{dx}{x ln^2 x}\)

解:

\[\begin{aligned} \int_{e}^{+ \infty} \frac{dx}{x ln^2 x} &= \int_{e}^{+ \infty} \frac{1}{ln^2 x} \mathrm{d} ln x \\ &= \int_{e}^{+ \infty} \frac{1}{ln^2 x} \mathrm{d} u \\ &= \int_{e}^{+ \infty} u^{-2} \mathrm{d} u \\ &= - \frac{1}{u} \bigg|_{e}^{+ \infty} \\ &= - \frac{1}{ln x} \bigg|_{e}^{+ \infty} \\ &= - \lim_{x \to + \infty} \frac{1}{ln x} + 1 \\ &= 1 \end{aligned} \]

【例 7】\(\int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \cos ^3 x \mathrm{d} x\)

解:

\[\begin{aligned} \int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \cos ^3 x \mathrm{d} x &= \int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \cos x \cos ^2 x \mathrm{d} x \\ &= \int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \cos ^2 x \mathrm{d} \sin x \\ &= \int_{0}^{\frac{\pi}{2}} (1 - \sin ^2 x) \mathrm{d} \sin x \\ &= [sinx - \frac{1}{3} sin^3 x]\bigg|_{0}^{\frac{\pi}{2}} \\ &= 1 - \frac{1}{3} \\ &= \frac{2}{3} \end{aligned} \]

有公式

\[\int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \cos ^n x \mathrm{d} x = \frac{n-1}{n} \cdot \frac{n-3}{n-2} \cdot \frac{n-5}{n-4} \cdots \frac{3}{4} \cdot \frac{1}{2} \cdot \frac{\pi}{2},n 是正偶数,\\ \int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \sin ^n x \mathrm{d} x = \frac{n-1}{n} \cdot \frac{n-3}{n-2} \cdot \frac{n-5}{n-4} \cdots \frac{4}{5} \cdot \frac{2}{3} \cdot 1,n 是大于1的奇数。 \]

(3)拆项配元

【例 8】\(\int \frac{x^3}{\sqrt{1-x^2}} \mathrm{d} x\)

解:

\[\begin{aligned} \int \frac{x^3}{\sqrt{1-x^2}} \mathrm{d} x &= \int \frac{x^2}{\sqrt{1-x^2}} x \mathrm{d} x \\ &= \int \frac{- x^2}{2 \sqrt{1-x^2}} \mathrm{d} (1-x^2) \\ &= \frac{1}{2} \int \frac{1 - x^2 - 1}{\sqrt{1-x^2}} \mathrm{d} (1-x^2) \\ &= \frac{1}{2} \int (\sqrt{1-x^2} - \frac{1}{\sqrt{1-x^2}}) \mathrm{d} (1-x^2) \\ &= \frac{1}{2} (\frac{2}{3} (1-x^2)^{\frac{3}{2}} - 2 \sqrt{1-x^2}) + C \\ &= \frac{1}{3} (1-x^2)^{\frac{3}{2}} + \sqrt{1-x^2} + C \end{aligned} \]

【例 9】\(\int \frac{dx}{1+ sinx}\)

解:

法一:

\[\begin{aligned} \int \frac{dx}{1+ sinx} &= \int \frac{1 - sinx}{1 - sin^2 x} \mathrm{d} x \\ &= \int \frac{1 - sinx}{cos^2 x} \mathrm{d} x \\ &= \int \frac{1}{cos^2 x} \mathrm{d} x - \int \frac{sinx}{cos^2 x} \mathrm{d} x \\ &= \int sec^2 x \mathrm{d} x - \int sec x tan x \mathrm{d} x \\ &= tan x - sec x + C \end{aligned} \]

法二(万能公式):

\[\begin{aligned} sinx &= \frac{2 tan \frac{x}{2}}{1 + tan^2 \frac{x}{2}} \\ cosx &= \frac{1 - tan^2 \frac{x}{2}}{1 + tan^2 \frac{x}{2}} \\ 令 t = tan \frac{x}{2},&则 x = 2 arctan t \\ dx &= \frac{2}{1 + t^2} dt \\ \int \frac{dx}{1+ sinx} &= \int \frac{\frac{2}{1 + t^2}}{1 + \frac{2t}{1 + t^2}} dt \\ &= \int \frac{2}{1 + 2 t + t^2} dt \\ &= \int \frac{2}{(t + 1)^2 } dt \\ &= - \frac{2}{t + 1} + C \\ &= - \frac{2}{tan \frac{x}{2} + 1} + C \\ \end{aligned} \]

更多三角函数公式请参考此文章

换元积分法

(1)根式换元

【例 10】\(\int_{1}^{4096} \frac{dx}{\sqrt[4]{x} + \sqrt[3]{x}}\)

解:

\[\begin{aligned} 令 \sqrt[12]{x} &= t \\ x &= t^{12} \\ dx &= 12 t^{11} dt \\ \int_{1}^{4096} \frac{dx}{\sqrt[4]{x} + \sqrt[3]{x}} &= \int_{1}^{2} \frac{12 t^{11} dt}{t^3 + t^4} \\ &= \int_{1}^{2} \frac{12 t^8 dt}{1 + t} \\ 使用多项式除法,得 \\ &= 12 \int_{1}^{2} (t^7 - t^6 + t^5 - t^4 + t^3 - t^2 + t - 1) dt \\ &= 12 (\frac{1}{8} t^8 - \frac{1}{7} t^7 + \frac{1}{6} t^6 - \frac{1}{5} t^5 + \frac{1}{4} t^4 - \frac{1}{3} t^3 + \frac{1}{2} t^2 - t) \bigg|_{1}^{2} \\ \end{aligned} \]

【例 11】\(\int \frac{dx}{1 + \sqrt{e^x-1}}\)

解:

\[\begin{aligned} 令 \sqrt{e^x-1} &= t \\ e^x &= t^2 + 1 \\ x &= ln(t^2 + 1) \\ dx &= \frac{2t}{t^2 + 1} dt \\ \int \frac{dx}{1 + \sqrt{e^x-1}} &= \int \frac{\frac{2t}{t^2 + 1} dt}{1 + t} \\ &= \int \frac{2t dt}{(t + 1)(t^2 + 1)} \\ 使用部分分式分解,得 \\ \int \frac{2t dt}{(t + 1)(t^2 + 1)} &= \int (\frac{A}{t + 1} + \frac{Bt + C}{t^2 + 1}) dt \\ 2t &= A(t^2 + 1) + (Bt + C)(t + 1) \\ &= (A + B)t^2 + ( B + C)t + (A + C) \\ &\begin{cases} A + B = 0 \\ B + C = 2 \\ A + C = 0 \end{cases} \\ &\begin{cases} A = -1 \\ B = 1 \\ C = 1 \end{cases} \\ \int \frac{2t dt}{(t + 1)(t^2 + 1)} &= \int (\frac{-1}{t + 1} + \frac{t + 1}{t^2 + 1}) dt \\ &= -ln(t + 1) + \frac{1}{2} ln(t^2 + 1) + arctan t + C \\ &= -ln(\sqrt{e^x-1} + 1) + \frac{1}{2} + arctan \sqrt{e^x-1} + C \\ \end{aligned} \]

(2)三角换元

【例 12】\(\int \sqrt{3 - 2 x - x^2} dx\)

解:

\[\begin{aligned} 3-2x-x^2 &= 4 - (x + 1)^2 \\ 令 x + 1 &= 2 sin t (- \frac{\pi}{2} \leq t \leq \frac{\pi}{2})\\ x &= 2 sin t - 1 \\ dx &= 2 cos t dt \\ \int \sqrt{3 - 2 x - x^2} dx &= \int \sqrt{4 - (x + 1)^2} dx \\ &= \int \sqrt{4 - (2 sin t)^2} 2 cos t dt \\ &= \int 4 cos^2 t dt \\ &= \int 2 (1 + cos 2t) dt \\ &= 2t + sin 2t + C \\ &= 2arcsin(\frac{x + 1}{2}) + 2 sin t cos t + C \\ &= 2arcsin(\frac{x + 1}{2}) + \frac{x + 1}{2} \sqrt{3-2x-x^2} + C \\ \end{aligned} \]

(3)倒数代换

【例 13】\(\int \frac{dx}{x^2 \sqrt{x^2 + 1}}\)

解:

\[\begin{aligned} 令 \frac{1}{x} &= t \\ x &= \frac{1}{t} \\ dx &= - \frac{1}{t^2} dt \\ \int \frac{dx}{x^2 \sqrt{x^2 + 1}} &= \int \frac{- \frac{1}{t^2} dt}{\frac{1}{t^2} \sqrt{\frac{1}{t^2} + 1}} \\ &= - \int \frac{t dt}{\sqrt{1 + t^2}} \\ &= - \sqrt{1 + t^2} + C \\ \end{aligned} \]

分部积分法

【例 14】\(\int x^2 e^x dx\)

解:

\[\begin{aligned} \int x^2 e^x dx &= \int x^2 d(e^x) \\ &= x^2 e^x - 2 \int x d(e^x) \\ &= x^2 e^x - 2 (x e^x - \int e^x dx) \\ &= (x^2 - 2x + 2) e^x + C \\ \end{aligned} \]

分部积分法的由来是对乘积求导的链式法则的逆运算,即:

\[\begin{aligned} \frac{d}{dx} (uv) &= u \frac{dv}{dx} + v \frac{du}{dx} \\ \int u \frac{dv}{dx} dx &= uv - \int v \frac{du}{dx} dx \\ \end{aligned} \]

其中,\(u\) 称为被积函数\(dv\) 称为积分因子\(v\) 称为积分因子的原函数\(\frac{du}{dx}\) 称为被积函数的导数\(\frac{dv}{dx}\) 称为积分因子的导数

适合做积分因子的原函数的函数按照优先级从高到低依次为:\(e^x, sinx, cosx, ln x, x^a (a \neq -1)\)

(1)直接分部

【例 15】\(\int_0^{\frac{\pi}{2}} x sin x dx\)

解:

\[\begin{aligned} \int_0^{\frac{\pi}{2}} x sin x dx &= \int_0^{\frac{\pi}{2}} x d(-cos x) \\ &= - x cos x \bigg|_0^{\frac{\pi}{2}} - \int_0^{\frac{\pi}{2}} (-cos x) dx \\ &= 0 - 0 + sin x \bigg|_0^{\frac{\pi}{2}} \\ &= 1 \\ \end{aligned} \]

(2)换元分部

【例 16】\(\int \arcsin \sqrt{x} dx\)

解:

\[\begin{aligned} 令 \sqrt{x} &= t \\ x &= t^2 \\ dx &= 2t \space dt \\ \int \arcsin \sqrt{x} \space dx &= \int \arcsin t \space 2t \space dt \\ &= \int \arcsin t \space d(t^2) \\ &= t^2 \arcsin t - \int t^2 d(\arcsin t) \\ &= t^2 \arcsin t - \int \frac{t^2}{\sqrt{1 - t^2}} dt \\ &= t^2 \arcsin t - \int \frac{1 - (1 - t^2)}{\sqrt{1 - t^2}} dt \\ &= t^2 \arcsin t - \int \frac{1}{\sqrt{1 - t^2}} dt + \int \frac{1 - t^2}{\sqrt{1 - t^2}} dt \\ &= t^2 \arcsin t - arcsin t + \int \sqrt{1 - t^2} dt \\ 令 t &= sin \theta \\ dt &= cos \theta d \theta \\ \int \sqrt{1 - t^2} dt &= \int cos^2 \theta d \theta \\ &= \int \frac{1 + cos 2 \theta}{2} d \theta \\ &= \frac{1}{2} \theta + \frac{1}{4} sin 2 \theta + C \\ &= \frac{1}{2} arcsin t + \frac{1}{2} t \sqrt{1 - t^2} + C \\ 原式 &= t^2 \arcsin t - arcsin t + \frac{1}{2} arcsin t + \frac{1}{2} t \sqrt{1 - t^2} + C \\ &= (t^2 - \frac{1}{2}) \arcsin t + \frac{1}{2} t \sqrt{1 - t^2} + C \\ &= (x - \frac{1}{2}) \arcsin \sqrt{x} + \frac{1}{2} \sqrt{x(1 - x)} + C \\ \end{aligned} \]

(3)循环分部

【例】计算不定积分 \(\int \frac{x \space e^{\arctan x}}{(1 + x^2)^{\frac{3}{2}}} dx\)

解:

\[\begin{aligned} 令 \arctan x &= t \\ x &= \tan t \\ dx &= \sec^2 t \space dt \\ \int \frac{x \space e^{\arctan x}}{(1 + x^2)^{\frac{3}{2}}} dx &= \int \frac{\tan t \space e^t}{(1 + \tan^2 t)^{\frac{3}{2}}} \sec ^2 t \space dt \\ &= \int \frac{\tan t \space e^t}{\sec^3 t} \sec^2 t \space dt \\ &= \int \frac {\tan t \space e^t}{\sec t} dt \\ *&= \int \sin t \space e^t dt \\ &= \int \sin t \space d(e^t) \\ &= \sin t \space e^t - \int e^t d(\sin t) \\ &= \sin t \space e^t - \int \cos t d(e^t) \\ &= \sin t \space e^t - \cos t \space e^t + \int e^t d(\cos t) \\ *&= \sin t \space e^t - \cos t \space e^t - \int e^t \space \sin t dt \\ 由*标记的两处可得:\\ 2 \int \frac{x \space e^{\arctan x}}{(1 + x^2)^{\frac{3}{2}}} dx &= \sin t \space e^t - \cos t \space e^t \\ &= e^{\arctan x} (\frac{x}{\sqrt{1 + x^2}} - \frac{1}{\sqrt{1 + x^2}}) \\ 原式 &= \frac{1}{2} e^{\arctan x} (\frac{x}{\sqrt{1 + x^2}} - \frac{1}{\sqrt{1 + x^2}}) + C \\ &= \frac{1}{2} e^{\arctan x} \frac{x - 1}{\sqrt{1 + x^2}} + C \\ \end{aligned} \]

(4)拆项分部

【例】\(\int \frac{\ln x - 1}{x^2} dx\)

解:

\[\begin{aligned} \int \frac{\ln x - 1}{x^2} dx &= \int \frac{\ln x}{x^2} dx - \int \frac{1}{x^2} dx? \\ &= \int \ln x \space d(-\frac{1}{x}) - \int \frac{1}{x^2} dx? \\ &= - \frac{\ln x}{x} + \int \frac{1}{x} d(\ln x) - \int \frac{1}{x^2} dx \\ &= - \frac{\ln x}{x} + \int \frac{1}{x^2} dx - \int \frac{1}{x^2} dx \\ &= - \frac{\ln x}{x} + C \\ \end{aligned} \]

(5)分部积分法的逆运算

分部积分法的逆运算是指对整个被积函数凑微分,使之成为分部积分法的形式。

【例】\(\int \frac{(1-x)f(x)-xf'(x)}{e^xf^2(x)} dx\)

解:

\[\begin{aligned} \int \frac{(1-x)f(x)-xf'(x)}{e^xf^2(x)} dx &= \int \left [ \frac{f(x)-xf'(x)}{e^xf^2(x)}- \frac{xf(x)}{e^xf^2(x)} \right ] dx \\ &= \int \left \{ e^{-x} \left [ \frac{x}{f(x)} \right ]' + (e^{-x})' \frac{x}{f(x)} \right \} dx \\ &= e^{-x} \frac{x}{f(x)} + C \\ \end{aligned} \]

定积分

定积分定义:设函数 \(f(x)\) 在区间 \([a,b]\) 上有定义,将区间 \([a,b]\) 等分成 \(n\) 个小区间,每个小区间的长度为 \(\Delta x = \frac{b-a}{n}\),在每个小区间 \([x_{i-1},x_i]\) 取一点 \(\xi_i\),作和 \(\sum_{i=1}^n f(\xi_i) \Delta x\),如果当 \(n \to \infty\) 时,这个和的极限存在,则称 \(f(x)\) 在区间 \([a,b]\) 上可积,这个极限值称为 \(f(x)\) 在区间 \([a,b]\) 上的定积分,记为 \(\int_a^b f(x) dx\),即 \(\int_a^b f(x) dx = \lim_{n \to \infty} \sum_{i=1}^n f(\xi_i) \Delta x\)

定积分的几何意义:设 \(f(x)\)\([a,b]\) 上的连续函数,\(f(x) \geq 0\),则 \(\int_a^b f(x) dx\) 表示曲线 \(y=f(x)\)\(x\) 轴,直线 \(x=a\)\(x=b\) 所围成的面积。

定积分的物理意义:设 \(f(x)\)\([a,b]\) 上的连续函数,\(f(x) \geq 0\),则 \(\int_a^b f(x) dx\) 表示在 \([a,b]\) 上,\(f(x)\) 的图形与 \(x\) 轴之间的面积,如果 \(f(x)\) 表示速度,则 \(\int_a^b f(x) dx\) 表示在 \([a,b]\) 上,\(f(x)\) 的图形与 \(x\) 轴之间的路程。

定积分的性质

  1. \(\int_a^b f(x) dx = - \int_b^a f(x) dx\)
  2. 可加性: \(\int_a^b f(x) dx = \int_a^c f(x) dx + \int_c^b f(x) dx\)
  3. \(\int_a^b f(x) dx = \int_a^b f(t) dt\)
  4. \(\int_a^b [f(x) \pm g(x)] dx = \int_a^b f(x) dx \pm \int_a^b g(x) dx\)
  5. \(\int_a^b kf(x) dx = k \int_a^b f(x) dx\)
  6. 对称性:\(\int_{-a}^a f(x) dx = \begin{cases} 2 \int_0^a f(x) dx, & f(x) \text{为偶函数} \\ 0, & f(x) \text{为奇函数} \end{cases},f(x)在[-a,a]上连续\)

定积分的计算

有些定积分难以用求不定积分的方法求出,这时可以用定积分的可加性、积分限、对称性和几何意义来求。

利用可加性

【例】\(\int_0^{\pi} \sqrt{1-\sin x} dx\)

解:

\[\begin{aligned} \int_0^{\pi} \sqrt{1-\sin x} dx &= \int_0^{\pi} \sqrt{sin^2 \frac{x}{2} + cos^2 \frac{x}{2} - 2 sin \frac{x}{2} cos \frac{x}{2}} dx \\ &= \int_0^{\pi} \sqrt{(sin \frac{x}{2} - cos \frac{x}{2})^2} dx \\ &= \int_0^{\pi} |sin \frac{x}{2} - cos \frac{x}{2}| dx \\ &= \int_0^{\frac{\pi}{2}} (cos \frac{x}{2} - sin \frac{x}{2}) dx + \int_{\frac{\pi}{2}}^{\pi} (sin \frac{x}{2} - cos \frac{x}{2}) dx \\ &= 2(sin \frac{x}{2} + cos \frac{x}{2}) \bigg |_{0}^{\frac{\pi}{2}} + 2(-cos \frac{x}{2} - sin \frac{x}{2}) \bigg |_{\frac{\pi}{2}}^{\pi} \\ &= 4(\sqrt{2}-1) \\ \end{aligned} \]

利用积分限

【例】\(\int_0^{\frac{\pi}{2}} \frac{dx}{1+tan^{2019} x}\)

解:

\[\begin{aligned} 令 t &= \frac{\pi}{2} - x\\ \int_0^{\frac{\pi}{2}} \frac{dx}{1+tan^{2019} x} &= \int_0^{\frac{\pi}{2}} \frac{dt}{1+cot^{2019} t} \\ &= \int_0^{\frac{\pi}{2}} \frac{tan^{2019} t}{1+tan^{2019} t} dt \\ &= \int_0^{\frac{\pi}{2}} \frac{tan^{2019} x}{1+tan^{2019} x} dx \\ &= \frac{1}{2} \int_0^{\frac{\pi}{2}} \frac{tan^{2019} x + 1}{1+tan^{2019} x} dx \\ &= \frac{1}{2} \int_0^{\frac{\pi}{2}} dx \\ &= \frac{\pi}{4} \\ \end{aligned} \]

要使换元后\(\int_a^b f(x) dx\)的积分限不变,只有令t=a+b-x

利用对称性

【例】\(\int_{-2}^{2} \left ( \ln \frac{x+2}{x-2} + \frac{x^2}{2+\sqrt{4-x^2}} \right ) dx\)

解:

\[\begin{aligned} 由对称性可得,\int_{-2}^{2} \ln \frac{x+2}{x-2} dx &= 0 ,\int_{-2}^{2} \frac{x^2}{2+\sqrt{4-x^2}} dx = 2 \int_{0}^{2} \frac{x^2}{2+\sqrt{4-x^2}} dx \\ \int_{-2}^{2} \left ( \ln \frac{x+2}{x-2} + \frac{x^2}{2+\sqrt{4-x^2}} \right ) dx &= 2 \int_{0}^{2} \frac{x^2}{2+\sqrt{4-x^2}} dx \\ &= 2 \int_{0}^{2} \frac{x^2(2-\sqrt{4-x^2})}{(2+\sqrt{4-x^2})(2-\sqrt{4-x^2})} dx \\ &= 2 \int_{0}^{2} (2-\sqrt {4-x^2}) dx \\ &= 2 \int_{0}^{2} dx - 2 \int_{0}^{2} \sqrt {4-x^2} dx \\ &= 8 - 2 \int_{0}^{2} \sqrt {4-x^2} dx \\ 令 x &= 2 sin t \\ t &= arcsin \frac{x}{2} \\ dx &= 2 cos t dt \\ \int_{0}^{2} \sqrt {4-x^2} dx &= \int_{0}^{\frac{\pi}{2}} 4 cos^2 t dt \\ &= 2 \int_{0}^{\frac{\pi}{2}} (1 + cos 2t) dt \\ &= \pi \\ 原式 &= 8 - 2 \pi \\ \end{aligned} \]

利用几何意义

【例】\(\int_0^{n \pi} |sin x| dx\)

解:

\[\begin{aligned} 由几何意义可得,\int_0^{n \pi} |sin x| dx &= n \int_0^{\pi} |sin x| dx \\ &= 2n \\ \end{aligned} \]

若f(x)是以T为周期的周期函数,则\(\int_a^{a+nT} f(x) dx = n \int_0^T f(x) dx\)

定积分的几何应用

平面图形的面积

  1. \(x\)积分:曲线\(y=f_1(x)\)\(y=f_2(x)\)与x=a、x=b所围成的平面图形的面积为\(S=\int_a^b |f_1(x)-f_2(x)| dx\)
  2. \(y\)积分:曲线\(x=f_1(y)\)\(x=f_2(y)\)与y=a、y=b所围成的平面图形的面积为\(S=\int_a^b |f_1(y)-f_2(y)| dy\)

旋转体的体积

  1. 以x轴为轴线旋转:曲线\(y=f(x)\)与x=a、x=b所围成的旋转体的体积为\(V=\pi \int_a^b f^2(x) dx\),其中底面半径是\(f(x)\),高是\(dx\),体积元是\(\pi f^2(x) dx\),从a到b积分得到体积;
  2. 以y轴为轴线旋转:曲线\(x=f(y)\)与y=a、y=b所围成的旋转体的体积为\(V=\pi \int_a^b f^2(y) dy\)

平面曲线的弧长

曲线\(y=f(x)\)在区间\([a,b]\)上的弧长为\(L=\int_a^b \sqrt{1+(f'(x))^2} dx\)

积分与导数的相互转换

1.积分式转换为导数式

(1)积分号内无积分号

【例】设不定积分\(\int xf(x)dx=\arcsin x + C\),求\(\int \frac{dx}{f(x)}\)

解:

\[\begin{aligned} 由题意可得,\frac{d}{dx} \left ( \int xf(x)dx \right ) &= \frac{d}{dx} \left ( \arcsin x + C \right ) \\ xf(x) &= \frac{1}{\sqrt{1-x^2}} \\ f(x) &= \frac{1}{x \sqrt{1-x^2}} \\ \int \frac{dx}{f(x)} &= \int x \sqrt{1-x^2} dx \\ &= - \frac{1}{2} \int \sqrt{1-x^2} d(1-x^2) \\ &= - \frac{1}{3} (1-x^2)^{\frac{3}{2}} + C \\ \end{aligned} \]

(2)积分号内有积分号

【例】设函数\(f(x) = \int_1^{\sqrt{x}} e^{-y^2} dy\),求\(\int_0^1 \frac{f(x)}{\sqrt{x}} dx\)

解: